Birbaşa investisiyalar
Birbaşa investisiyalar — pul yatırılan müəssisə və ya şirkətin idarə edilməsində iştirak etmək və onların fəaliyyətində iştirakdan gəlir əldə etmək üçün maddi istehsala və marketinqə vəsait qoyuluşu (investisiya) (birbaşa investisiya payın nəzarət paketinə malik olmasını təmin edir).
Xarici investisiyaların qəbul edilmiş beynəlxalq təsnifatına uyğun olaraq, birbaşa investisiyalara investisiyalar daxildir ki, bunun nəticəsində investor müəssisənin nizamnamə kapitalında ən azı 10% pay alır.
Müəssisənin kapitalında ən azı bu məbləğdə payın əldə edilməsi müəssisənin idarə edilməsində bilavasitə iştirak etməyə, xüsusən də idarə heyətində nümayəndənin olmasına imkan yaradır. Birbaşa investisiya qoyulan biznesə birbaşa təsir göstərməyə imkan verir. Müasir dünyada birbaşa investisiyaların həcminin artması və portfelin azalması tendensiyası mövcuddur.
Birbaşa sərmayələr adətən Private Equity fondları (özəl kapital fondları) vasitəsilə həyata keçirilir — "abunəçilərinin" fond müəyyən əməliyyatları təsdiqlədiyi təqdirdə əvvəlcədən razılaşdırılmış pul məbləğlərini köçürmək öhdəliyi olan ixtisaslaşmış şirkətlər. Abunəçinin marağı fondun yaradılmasından 3-5 il sonra bağlandıqdan sonra bütün sərmayə qoyulmuş şirkətləri strateji investorlara və ya digər fondlara sataraq mənfəət əldə etməkdən ibarətdir.
Birbaşa xarici investisiyalar ayrılan, yəni müəyyən ölkənin subyektləri tərəfindən xaricə qoyulan birbaşa investisiyalar və daxil olan, yəni xarici investorlar tərəfindən bu ölkəyə qoyulan birbaşa investisiyalara bölünür. Gələn və gedən investisiyaların nisbəti ölkənin beynəlxalq investisiya mövqeyini göstərir. Məsələn, ABŞ üçün məlumatlar göstərir ki, ölkə birbaşa investisiyaların xalis ixracatçısıdır, yəni ABŞ şirkətləri xarici şirkətlərin ABŞ-yə qoyduğu investisiyalardan daha çox xaricə sərmayə qoyur.
Çoxtərəfli İnvestisiyalar üzrə Zəmanət Agentliyi
Çoxtərəfli İnvestisiyalar üzrə Zəmanət Agentliyi və ya MİGA — 1988-ci ildə yaradılıb və 157 üzvü var. Ölkə MİGA-ya üzv olmaq üçün ilk öncə BYİB-ə üzv olmalıdır. Təşkilatın maliyyə mənbəyini üzvlük kapitalı təşkil edir. İndiyə qədər buraxılan zəmanətlərin ümumi həcmi 10,4 milyard dollara bərabərdir. Zəmanət verilən birbaşa xarici investisiyaların həcmi isə 30 milyard dollara bərabər olmuşdur. 2002-ci il fiskal ilində 1,4 milyard dollar həcmində zəmanət buraxılmışdır.
MİGA-nın yaradılmasında əsas məqsəd az inkişaf etmiş ölkələrə birbaşa xarici investisiyaların yönəldilməsinin artırılması yolu ilə bu ölkələrdə insanların yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və yoxsulluğun azaldılmasıdır.
Təşkilatın vəzifələri aşağıdakılardır:
· üzv ölkəyə digər üzv ölkədən qoyulmuş investisiyalarda mövcud olan qeyri-kommersiya risklərinə qarşı zəmanət verilməsi, o cümlədən investisiyaların birgə sığortası və təkrar sığortası;
· inkişaf etməkdə olan ölkələrə investisiya axınının artırılması üçün digər müvafiq əlavə fəaliyyətlərin həyata keçirilməsi.
· təşkilat tərəfindən yalnız inkişaf etməkdə olan ölkələrə investisiya qoyuluşuna zəmanət verilir.
MİGA-nın dəstəklədiyi layihələr ölkələrə hərtərəfli fayda gətirir: yeni iş yerləri açılır, vergi gəlirləri yaranır, təcrübə və texnoloji nou-hau transfer olunur.
İnvestisiyalar və İnkişaf Nazirliyi (Qazaxıstan)
Qazaxıstan Respublikasının İnvestisiyalar və İnkişaf Nazirliyi — Qazaxıstan Respublikasının mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı, Qazaxıstan Respublikası hökumətinin tərkibində, ölkənin sənaye və sənaye-innovasiya, elmi və texniki inkişafı, mədən-metallurgiya kompleksi, maşınqayırma, kimya sahəsində liderdir əczaçılıq, yüngül, ağac emalı və mebel sənayesi, inşaat sənayesi və tikinti materialları istehsalı; investisiyalara dövlət dəstəyi, maşın və avadanlıqların təhlükəsizliyi və sənaye məhsullarına uyğun olaraq kimyəvi məhsulların təhlükəsizliyi; xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması, fəaliyyət göstərməsi və ləğvi; ixrac nəzarəti; texniki tənzimləmə və ölçü vahidliyinin təmin edilməsi; elektrik enerjisi sənayesi; karbohidrogen xammalı istisna olmaqla mineral ehtiyatlar; dövlət geoloji tədqiqi, mineral ehtiyat bazasının çoxaldılması, yerin təkindən səmərəli və hərtərəfli istifadəsi, qatı minerallar, yeraltı suları və müalicəvi palçıq baxımından yeraltı istifadənin dövlət idarəetməsi; kömür sənayesi; atom enerjisindən istifadə, bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin dəstəklənməsi, enerjiyə qənaət, həmçinin səlahiyyətləri daxilində fəaliyyət sahəsindəki dövlət qurumlarının sektorlararası koordinasiyası.
Qazaxıstan Respublikası Sənaye və Yeni Texnologiyalar Nazirliyi haqqında Əsasnamə, Qazaxıstan Respublikası Hökumətinin 26 Noyabr 2004-cü il tarixli 1237 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir.
İstər iqtisadiyyatın sahələrini əhatə etməsinə, istərsə də sayına görə ən böyük dövlət qurumlarından biridir. Ümumilikdə, nazirliyin mərkəzdə və bölgələrdə apardığı işi təqribən 7 min nəfər dəstəkləyir.
Yeni fərman imzalandıqdan sonra turizm fəaliyyəti sahəsindəki funksiya və səlahiyyətlər nazirliyə verildi.
6 avqust 2014-cü il tarixində Qazaxıstan Respublikası Hökumətinin yenidən qurulması zamanı nazirliyin funksiyaları yeni Qazaxıstan Respublikasının İnvestisiya və İnkişaf Nazirliyinə verildi.
Nazirliyin şöbələri:
İnvestisiya Komitəsi,
Sənaye Komitəsi,
Texniki Tənzimləmə və Metrologiya Komitəsi,
Dövlət Enerji Nəzarət və Nəzarət Komitəsi,
Geologiya və Yerin İstifadəsi Komitəsi,
Turizm Sənayesi Komitəsi
Respublika dövlət müəssisələri
"Qazaxıstan Respublikasının Milli Nüvə Mərkəzi" RSM.
RM "Uranlikvidrudnik".
"Qazaxıstan Energo" Milli Elektrik Enerjisi Sistemi "RSM.
"Karagandalikvidshakht" RSM.
RSE "Qazaxıstan Standartlaşdırma və Sertifikatlaşdırma İnstitutu".
RSE "Qazaxıstan Metrologiya İnstitutu".